Τα ΠΩΣ και τα ΓΙΑΤΙ των λοιμώξεων του ουροποιητικού

Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος είναι πολύ συχνές στα άτομα με κάκωση νωτιαίου μυελού (ΚΝΜ). Η κάκωση επηρεάζει τη λειτουργία της κύστης, οπότε τα άτομα με ΚΝΜ είναι πιο επιρρεπή στις ουρολοιμώξεις.

Συχνά, με την έννοια «λοίμωξη του ουροποιητικού» θεωρούμε ότι η λοίμωξη αυτή αφορά στους νεφρούς. Παρόλα αυτά, οι λοιμώξεις αφορούν τόσο στους νεφρούς, όσο και στην κύστη και τα άλλα τμήματα του ουροποιητικού μας συστήματος. Οι νεφροί λειτουργούν έτσι ώστε να φιλτράρουν τις τοξίνες και άλλες βλαβερές ουσίες του αίματος. Στη συνέχεια, οι ουσίες αυτές αποβάλλονται με τα ούρα.
Αν οι νεφροί δεν λειτουργούν σωστά, αυτές οι ουσίες θα παραμείνουν στο σώμα μας, προκαλώντας ασθένειες ή και τον θάνατο. Η κύστη κατακρατεί τα ούρα που έρχονται από τους νεφρούς, μέχρις ότου ουρήσουμε.

Όταν το άτομο εμφανίσει κάποια λοίμωξη, το είδος αυτής καθορίζεται από τα συμπτώματα. Η πιο συνηθισμένη μορφή λοίμωξης τόσο στον γενικό πληθυσμό όσο και στα άτομα με ΚΝΜ, είναι οι φλεγμονές της κύστης (κυστίτιδες). Τα συμπτώματα αυτών των λοιμώξεων είναι η αύξηση της συχνότητας ουρήσεων, η εμφάνιση αίματος στα ούρα, τα σκουρόχρωμα και δύσοσμα ούρα, η αύξηση της σπαστικότητας στα κάτω άκρα, ο πυρετός και τα ρίγη. Ανάλογα με το επίπεδο της βλάβης μπορεί να νιώσουμε κάψιμο κατά την ούρηση ή δυσφορία στην πυελική περιοχή, χαμηλά στην πλάτη ή την κοιλιά.

Στις λοιμώξεις των νεφρών εμφανίζεται υψηλός πυρετός, αίμα στα ούρα και πόνος στο άνω μέρος της κοιλιάς και της πλάτης.

Γιατί τα άτομα με ΚΝΜ παρουσιάζουν συχνότερα λοιμώξεις;

Μετά από την κάκωση νωτιαίου μυελού οι πιο πολλοί άνθρωποι χάνουν τον έλεγχο της κύστης και του εντέρου. Αμέσως μετά την κάκωση ακολουθεί μια περίοδος που ονομάζεται «νωτιαίο σοκ», όπου δεν παρουσιάζεται κανένα αντανακλαστικό. Στη φάση αυτή, όλα τα άτομα με ΚΝΜ παρουσιάζουν κατακράτηση ούρων. Γι’ αυτό και θα πρέπει να βρεθεί τρόπος για την εκκένωση της κύστης από τα ούρα, διότι μια τέτοια κατάσταση επιβαρύνει πολύ τους νεφρούς, με κίνδυνο ακόμα και τον θάνατο.

Στους περισσότερους ασθενείς επομένως, τοποθετείται -σε πρώτη φάση- μόνιμος καθετήρας. Αυτή η μέθοδος είναι ευκολότερη από τους διαλείποντες καθετηριασμούς (δηλαδή την εκκένωση της κύστης με καθετήρα μίας χρήσης). Καθώς προχωρά η αποκατάσταση, το άτομο θα ακολουθήσει το πρόγραμμα των διαλειπόντων καθετηριασμών, πρώτα με τη βοήθεια του νοσηλευτικού προσωπικού κι έπειτα μόνο του.

Οι ασθενείς που μαθαίνουν να φροντίζουν μόνοι τους την κύστη και το δέρμα τους παρουσιάζουν πολύ λιγότερα προβλήματα από εκείνους που αφήνονται στην φροντίδα των άλλων.

Η ΚΝΜ προκαλεί πολλά προβλήματα στον έλεγχο της κύστης. Αν δεν υπάρχει καμία αίσθηση της κύστης, τότε ενδεχομένως να έχουμε απώλειες ουρών. Επίσης, μπορεί να μην καταφέρνουμε να αδειάζουμε πλήρως την κύστη .

Το πώς λειτουργεί η κύστη μετά την κάκωση καθορίζει και τη μέθοδο διαχείρισής της που ακολουθούμε. Αν εμφανιστούν έντονα αντανακλαστικά, τότε πιθανόν οι διαλείποντες να μην είναι τόσο χρήσιμοι λόγω των απωλειών ούρων μεταξύ των καθετηριασμών. Οι άνδρες με αυτό το πρόβλημα χρησιμοποιούν τις πεοκαλύτρες. Αν τα αντανακλαστικά δεν είναι τόσο έντονα και υπάρχει καλός έλεγχος στα χέρια, οι διαλείποντες είναι πιο κατάλληλοι για τη διαχείριση της κύστης. Φαίνεται ότι η χρήση των πεοκαλύτρων και των διαλειπόντων καθετηριασμών μειώνει την εμφάνιση λοιμώξεων του ουροποιητικού σε σχέση με τα άτομα που έχουν μόνιμο καθετήρα και ουροσυλλέκτη.

Τα άτομα με υψηλότερες βλάβες και όχι καλό έλεγχο των άνω άκρων θα χρειαστεί να εφαρμόζουν μόνιμο καθετήρα, αν μάλιστα δεν υπάρχουν και αντανακλαστικές συστολές της κύστης. Σε αυτήν την περίπτωση, ο κίνδυνος λοιμώξεων είναι ορατός. Όταν ο καθετήρας μένει συνέχεια στην κύστη, διάφορα βακτήρια μεταφέρονται από την ουρήθρα σε αυτήν, γι’ αυτό και χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα. Θα πρέπει να είναι κολλημένος με ταινία στο σώμα κι η περιοχή να καθαρίζεται καθημερινά με νερό και σαπούνι για τη μείωση των βακτηριδίων του δέρματος.

Επιπλέον, θα πρέπει να αυξήσουμε τη λήψη νερού, ώστε να αποφευχθεί ο σχηματισμός πετρών κι η συσσώρευση μικροβίων. 16 φλιτζάνια θεωρείται καλή ποσότητα. Και η κατανάλωση άλλων υγρών είναι χρήσιμη, αλλά θα πρέπει να γίνεται με μέτρο και να προτιμάται το νερό. Αν εμφανίζεται κάποια λοίμωξη τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο, τότε αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν κάνουμε σωστά στη διαχείριση της κύστης. Γι’ αυτό κι είναι δόκιμο να συμβουλευόμαστε συχνά τον ουρολόγο μας για τα προβλήματα που προκύπτουν.

Του Keith Lloyd, MD

Απόδοση στα ελληνικά:Πάνος Ζουρνατζίδης, Εργοθεραπευτής, 

(ΚΝΜ) = κάκωση νωτιαίου μυελού

5H συνεχεια και τελευταία Να είστε ενημερωμένοι

Παρόλο που η τομή πάνω από τον ηβικό χώρο, η μεγέθυνση της κύστης και η δημιουργία «σακουλιών» επιτρέπουν περισσότερη ελευθερία, καλύτερη διαχείριση της κύστης και λιγότερες ουρολοιμώξεις- υπό τον όρο ότι το άγχος και άλλες πιθανές επιπλοκές είναι ελεγχόμενες- η χειρουργική επέμβαση φέρει έναν κίνδυνο και θα πρέπει πάντα να είναι η τελευταία λύση.

Για τους περισσότερους ανθρώπους με νευρογενή κύστη, οι καθαροί διαλείποντες καθετηριασμοί σε συνδυασμό με μια συνολικά καλή υγεία έχουν ως αποτέλεσμα μια ζωή σχετικά μακριά από ουρολοιμώξεις. Αλλά δεν έχουν όλοι τα ίδια αποτελέσματα. Κάποιοι θα χρειαστούν να αλλάξουν από την καθαρή μέθοδο στην αποστειρωμένη λόγω συχνών μολύνσεων. «Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι…όπου η χρήση μόνο αποστειρωμένων καθετήρων έχει μειώσει τη συχνότητα των μολύνσεων», λέει η Diana Cardenas, ερευνήτρια στις κακώσεις νωτιαίου μυελού και διευθύντρια του Northwest Regional Spinal Cord Injury System.

Ώστε να πληρώσουν οι ασφαλιστές μεγάλες ποσότητες υδρόφιλων ή αποστειρωμένων καθετήρων, πρέπει να αποδειχθεί ότι συμβαίνουν πολλές ουρολοιμώξεις τον χρόνο. Η Cardenas λέει επίσης ότι είναι καλή ιδέα να εξαφανίζετε τις πέτρες και να επανελέγχετε την τεχνική του καθετηριασμού, την κατανάλωση νερού, και τα λοιπά.

Τι συμβαίνει με τη σήψη; Δεν μπορεί μια ουρολοίμωξη να εξαπλωθεί στο αίμα και να προκαλέσει γρήγορα μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή- σηπτικό σοκ- που ορισμένες εκθέσεις δείχνουν ότι ήταν η αιτία για τον θάνατο του Christopher Reeve; Η Dr. Cardenas λέει ότι δεν υπάρχει λόγος να φοβάστε μια παρεκτρεπόμενη μόλυνση εάν φροντίζετε καλά τον εαυτό σας. «Τις περισσότερες φορές εάν αναζητήσετε ιατρική φροντίδα μπορείτε να θεραπευτείτε, και τις περισσότερες φορές η σήψη δεν θα σας απειλήσει», λέει. «Μπορεί να σας απειλήσει όταν έχετε ήδη κακή υγεία, κακή διατροφή, εάν έχετε άλλο πρόβλημα ή ίσως μια πιο σοβαρή κάκωση».

Αυτό που μετράει σε τελική ανάλυση είναι το να γνωρίζεις τα βασικά και να είσαι συνεπής σε αυτά.

Συνήθως, πριν ξεκινήσει ένα σηπτικό σοκ, ο άνθρωπος με τη σήψη αισθάνεται πολύ άρρωστος και έχει πολύ υψηλό πυρετό. Αναζητήστε γιατρό με το πρώτο σημάδι μόλυνσης και επιμείνετε στο να σας δουν. Η Dr. Cardenas προειδοποιεί ότι μερικοί συμμετέχοντες σε μια από τις έρευνές της, φαινόντουσαν να μην συνειδητοποιούν τόσο την ανάπτυξη μιας μόλυνσης. «Δεν προσέχουν ότι αισθάνονται κάπως άσχημα, ή δεν προσέχουν αλλαγές στη σπαστικότητά τους, ή ίσως δεν έχουν σπαστικότητα, και δεν προσέχουν μερικά άλλα σημάδια τα οποία άλλοι άνθρωποι λένε ότι προσέχουν, όπως θολά ούρα, δυνατή μυρωδιά, και τα λοιπά. Μερικοί άνθρωποι είπαν μάλιστα ότι το πρώτο σημάδι που είχαν ήταν ότι ήταν πολύ άρρωστοι με πυρετό».

Εκτός από το να επαγρυπνείτε και να είστε σε συνολικά καλή υγεία, η καλύτερη άμυνα ενάντια στη σήψη είναι ίσως το να είστε ενημερωμένοι εις βάθος για την διαχείριση της κύστης και της μόλυνσης. Η Dr. Cardenas έκανε μια μελέτη όπου μια ομάδα από συμμετέχοντες με κάκωση νωτιαίου μυελού είδαν συνοπτικά την τεχνική του καθετηριασμού και έλαβαν εκπαίδευση για τον κατάλληλο όγκο της κύστης, την κατάλληλη λήψη και εκροή υγρών, ποια πράγματα να προσέχουν, και πώς μοιάζει μια μόλυνση.

«Βρήκαμε ότι οι άνθρωποι που έλαβαν αυτή την απλή εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία επίσης συμπεριελάμβανε και εξέταση, πραγματικά κατέληξαν να είναι καλύτερα και να έχουν λιγότερες μολύνσεις και βακτήρια κατά τη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης από την ομάδα που δεν έλαβε αυτή την εκπαίδευση», λέει.

Επομένως δεν υπάρχει μια μαγική συνταγή όταν πρόκειται για την αποφυγή μιας μόλυνσης. Δεν υπάρχει μαγικό εμβόλιο, καμιά τέλεια χειρουργική επέμβαση, καμιά τεχνική ανέπαφη από βακτήρια, παρόλο που κάποιες είναι καλύτερες από άλλες. Αυτό που μετράει σε τελική ανάλυση είναι να γνωρίζετε τα βασικά και να είστε συνεπείς σε αυτά.

Και μην το παρακάνετε. Η ζωή είναι μικρή έτσι κι αλλιώς.